Wereldbeeld en levenshouding
Je ziet ze misschien niet allemaal op zondag in de kerk, maar voor de helft van de respondenten speelt geloof op de een of andere manier een rol in het dagelijks leven. Voor veel mensen is geloof bepalend voor hoe ze naar de wereld kijken. Een van de respondenten zegt: ‘het is mijn bril’. In die zin functioneert geloof letterlijk als wereldbeeld of levensbeschouwing: ‘mijn geloof is allesbepalend voor de manier waarop ik naar mijn leven en mijn omgeving kijk.’ Anderzijds is geloof een levenshouding en biedt het een referentiekader voor de manier waarop je omgaat met je omgeving: rekening houden met anderen, betrokkenheid tonen en je naaste helpen. Daarnaast is geloof een soort bewustzijn, sommigen noemen dit ‘stil staan bij wat je hebt’, anderen spreken over dankbaarheid.
Mensen die zelden of nooit in de kerk komen, zien geloof als het zoeken naar zin. Ze vragen zich af hoe je op een goede manier kan leven en kan zorgen voor je omgeving. Voor een hervormde die minimaal betrokken is, is geloof ‘de tijd nemen om na te denken wat goed leven betekent, wat tot uiting komt in aandacht, zorg en liefde voor mijn naasten.’ Mensen die enkele keren per jaar tot maandelijks de kerk bezoeken ervaren geloof vaker als steun en houvast. Ze voelen zich gesteund door Gods nabijheid en dat maakt het leven draaglijker. Sommigen ervaren dit tijdens gebed. Een respondent zegt: ‘ik vind steun en moed in het dagelijks leven.’ Geloof is ook een drijfveer om zo goed mogelijk te leven. Het bepaalt ‘de wijze waarop ik in het leven sta en handel.’ Zeer betrokken kerkgangers die (twee)wekelijks naar de kerk gaan noemen daarnaast gebed en Bijbellezen als concrete uitingsvormen van geloof: ‘Bidden en danken bij de maaltijd, Bijbellezen, bidden voor het slapen gaan, spreken met familieleden hierover, betrokkenheid bij mensen, vrienden en familie.’ Voor verschillende respondenten is geloof iets dat ze van huis uit hebben meegekregen en wat ze proberen door te geven aan hun kinderen.
Een deurtje verder
66% van de hervormden en 30% van de niet-hervormden (vrijgemaakten niet meegerekend) bezoekt wel eens een andere kerk. De meeste niet-hervormden doen dit vanuit cultuurhistorische interesse, bijvoorbeeld tijdens vakanties. Sommigen bezoeken de vrijzinnige diensten in Scheemda, de lutherse kerk, de Nieuwe Kerk in Groningen of ze kijken naar Hour of Power. Mensen worden aangesproken door de toon van de liturgie, de boodschap van de voorganger of de muziek. Het biedt ook de mogelijkheid om eens te kijken hoe het er in andere kerken aan toegaat. Een aantal mensen bezoekt specifieke themadiensten, zoals zangdiensten, Groninger diensten of diensten voor gehandicapten.
Daarnaast kun je in andere kerken oude bekenden ontmoeten en nieuwe mensen leren kennen. Sommigen treffen meer leeftijdsgenoten in andere kerken (lees: gezinnen met jonge kinderen). Een voordeel van de clusterdiensten is dat de kerk wat voller is en er gelegenheid is om dorpsgenoten te ontmoeten. Mensen geven aan het belangrijk en waardevol te vinden om met mensen van verschillende achtergronden samen te vieren.
Zoals gezegd spelen geloofsvragen ook bij mensen die niet wekelijks naar de kerk gaan. Dit betekent dat vieringen en bezinningsmomenten ook buiten de zondagse kerkdiensten te vinden zijn. Denk aan herdenkingsbijeenkomsten na MH17. Dichter bij huis zijn er in Hellum adventsvieringen op de basisschool en ligt het kerstkind in een molen in Noordbroek. Wie er oog voor heeft kan zien dat geloof, religie en rituelen ook op andere plaatsen in de (dorps)samenleving opduiken.