‘Mijn broeders, houdt uw geloof in onze Heer der heerlijkheid, Jezus Christus, vrij van aanzien des persoons.’ Jakobus 2: 1
In de Verenigde staten werd een jongen van 14 opgepakt en geboeid afgevoerd, omdat hij op school zijn zelf gemaakte klok wilde laten zien: ze dachten dat het een bom was en alles werd meteen in stelling gebracht. In de discussie daarna werd één van de vragen: deze jongen heette Mohammed, zou het ook zo zijn gegaan wanneer hij George of William had geheten? Deze discussie volgt uiteraard op die rondom de dood van een zwarte man in Ferguson, door de politie met buitensporig geweld aangepakt: omdat het een zwarte man betrof? En het is veel ouder dan onze tijd.
Speelt het in onze samenleving ook? De Syrische vluchtelingen worden hartelijker welkom geheten dan Afrikaanse: is dat vergelijkbaar? En discussies polariseren snel wanneer het gaat om mensen met een ander huidskleur, andere afkomst, maar ook nog steeds wanneer mensen gewoon anders zijn dan wij verwachten of ‘normaal’ vinden.
Naar aanleiding van de brief van Jakobus heb ik ook in een preek wel eens aan u gevraagd wat u zou doen, hoe het zou gaan, wanneer er een luidruchtige zwerver, die je van grote afstand al zou ruiken, op zondagmorgen tijdens de dienst de kerk binnen zou komen.
In de Nieuwe Bijbelvertaling wordt niet vertaald ‘zonder aanzien des persoons’, maar dat je mensen niet op hun uiterlijk moet beoordelen. Dat lijkt me een zwakke weergave van wat Jakobus bedoelt, ook al lijkt het er misschien duidelijker van te worden. De engelse King James spreekt over ‘respect’ voor anderen en diverse bijbelvertalingen spreken over ‘voorkeur uitspreken van de één boven de ander’. Ik geloof dat God ons mensen zonder aanziens des persoons Zijn liefde schenkt, leven geeft, een weg wijst naar bevrijding. Dat is niet hetzelfde als alles goed vinden wat mensen doen, uiteraard niet.
Wanneer wij het Heilig Avondmaal vieren vind ik het van groot belang dat je daar onvoorwaardelijk welkom bent, omdat je mag weten dat daar iets aan en met je gedaan kan worden vanuit de liefde van Christus. Het is niet bepalend hoe je daar komt, maar hoe je worden kan, zo spreek ik dat daar uit. Daarom zou ik ook zeggen dat het altijd en overal juist erg belangrijk is om dat Heilig Avondmaal met elkaar te vieren, ook wanneer er sprake is van verdeeldheid. Er is bij God geen sprake van ‘voorkeur’, van partijdigheid of van vooroordelen, integendeel.
In dit verband vraag ik me vaak af wat het betekent dat we allemaal, alle mensen, worden geschapen als beeld van God, zoals in Genesis 1 staat vermeld. Voor mij betekent dat bovenal dat we iets met ons meedragen van de mogelijkheden van Gods liefde; van Gods scheppende kracht tot bevrijding voor elkaar; van de mogelijkheid om niet uit elkaar te trekken, maar juist om te verbinden. God verbindt zich: met deze wereld, heel de schepping en met ieder mens individueel. Daar sluit het beeld van Paulus op aan dat de gemeente van Christus kan worden gezien als ‘het lichaam van Christus’, met vele verschillen, een grote diversiteit, maar tegelijk als één geheel: al die verschillende elementen zijn nodig om een heel en geheeld lichaam te kunnen zijn. Iemand schreef: we zijn dat een beetje kwijtgeraakt, dat wanneer één lid lijdt, het hele lichaam (of: de hele gemeenschap) lijdt en dat je daarmee je verantwoordelijk voelt om elkaar zorg en aandacht te schenken. We hebben het nodig voor elkaar in te staan.
We blijven mensen. Het is bijzonder moeilijk om ‘zonder aanzien des persoons’ iemand tegemoet te treden, want je hebt meteen je beelden en daarmee ook wellicht je vooroordelen. Er is ook niemand die zegt dat het eenvoudig is, maar wel Iemand die ons er toe oproept, een God die een stem laat horen dat het noodzakelijk is, niet om je verstand uit te schakelen, maar om verstandig zonder aanzien des persoons met elkaar op te trekken. Vertrouwen op de ruimte van Gods liefde, die ons helpt en mens laat zijn hebben we meer dan ooit nodig. Dat is denk ik ook de oproep om dat geloof in Christus vast te houden.
ds. Jan Hommes